Với sự phát triển không ngừng của công nghệ, chuyển đổi số chính là xu hướng mới đặc biệt trong ngành giáo dục. Chuyển đổi số có vai trò vô cùng quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giảng dạy, nhất là với các trường ở vùng sâu vùng xa, giúp các em tiếp cận được với kiến thức một cách hiệu quả hơn.
Bên cạnh đó, trước tình hình diễn biến phức tạp của dịch bệnh, ngành giáo dục cần phải đẩy mạnh hơn nữa quá trình ứng dụng của các nền tảng dạy học trực tuyến để đảm bảo tiến trình giảng dạy cũng nâng cao năng lực cạnh tranh của đất nước.
Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi số hiện nay vẫn còn khá nhiều thách thức xen lẫn các cơ hội đòi hỏi trung tâm, trường học và các đơn vị tổ chức giáo dục cần phải tìm hiểu rõ. Vậy những cơ hội và thách thức đó là gì? Hãy cùng Cloudclass tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây.
1. Chuyển đổi số trong giáo dục là gì?
Chuyển đổi số là quá trình sử dụng công nghệ để thay đổi các mô hình kinh doanh nhằm tạo ra các giá trị mới và tăng doanh thu. Khi ứng dụng vào lĩnh vực giáo dục, chuyển đổi số lúc này được định nghĩa là việc “ phát triển các phần mềm dạy học online sử dụng triệt để công nghệ vào công tác quản lý, số hóa bài giảng và xây dựng các tài nguyên khác cho lớp học”
Dựa trên thông tư chính của Bộ giáo dục, chúng ta có thể khẳng định rằng công tác chuyển đổi số trong giáo dục tập trung vào hai nội dung chính, đó là chuyển đổi số trong quản lý và chuyển đổi số trong dạy học.
Chuyển đổi số trong quản lý là số hóa thông tin và quản lý toàn bộ dữ liệu bằng các hệ thống liên kết với nhau và liên kết giữa phụ huynh cùng nhà trường. Bên cạnh đó chuyển đổi số trong công tác giảng dạy là việc số hóa các bài giảng elearning, thư viện số, phòng thí nghiệm ảo, phương pháp giảng dạy để tạo ra không gian ảo nhằm tăng tính tương tác trong quá trình giảng dạy.
2. Chuyển đổi số – Cơ hội mới cho ngành giáo dục
Trọng tâm chính sách của Bộ Giáo dục năm 2025-2030 chính là đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số, làm thế nào để quá trình này diễn ra sâu rộng và đồng đều tại tất cả các trường học trên cả nước, quá trình này có thể mang đến các cơ hội sau:
Cơ hội tiếp cận kỹ thuật số đồng đều
Cơ hội tiếp cận kỹ thuật số đồng đều trong học tập là việc tất cả học sinh các cấp ở bất kể khu vực đều có cơ hội tiếp cận cơ sở dữ liệu, tài nguyên học tập như nhau. Bên cạnh đó, với sự hỗ trợ của công nghệ, các em hoàn toàn có thể truy cập các nội dung học tập ở bất kể khoảng cách hay không gian địa lý thông qua kết nối mạng internet.
Quá trình học tập lúc này không chỉ dừng lại ở giảng đường hay thư viện nữa. Ngoài ra khả năng tiếp cận đồng đều trong kỹ thuật sẽ thu hẹp khoảng cách học tập giữa các vùng miền tạo ra nhiều cơ hội hơn cho các em.
Ngoài ra, việc số hóa bài giảng và đẩy chúng lên trên cùng một hệ thống sẽ giúp bộ giáo dục tiết kiệm rất nhiều chi phí in ấn, các em học sinh theo đó cũng không cần đắn đo trong việc lựa chọn tài liệu phù hợp để bổ sung thêm kiến thức.
Cơ hội cải thiện, xây dựng các mô-đun khác nhau
Chuyển đối số có tác động không nhỏ đến việc hình thành các mô-đun trong học tập một cách nhanh chóng và dễ dàng. Các đơn vị giáo dục trên cả nước có thể sử dụng lại mô-đun học tập của các tổ chức giáo dục đi trước đã từng áp dụng hoặc cải tiến chúng để phù hợp hơn với lộ trình học tập của học sinh, sinh viên.
Nhờ các mô-đun này mà những nhà phát triển nội dung giáo dục có thể tạo ra các tài liệu giảng dạy hiệu quả. Đặc biệt các kết quả áp dụng còn giúp nhà trường quản lý, đo lường được chất lượng học tập của học, sinh viên.
Cơ hội tham gia vào tùy chỉnh chương trình học
Dù sử dụng bất kỳ phương pháp học tập hay tạo ra những đổi mới nào trong nền giáo dục, thì mục đích duy nhất mà các nhà phát triển hướng tới là nâng cao chất lượng giảng dạy, lấy học sinh, sinh viên là trung tâm. Vì vậy, quá trình thúc đẩy chuyển đổi số không chỉ cho phép giáo viên, nhân viên công tác trong bộ giáo dục tham gia vào công tác tùy chỉnh, xây dựng chương trình học, mà các em học sinh, sinh viên cũng có thể truy cập để tìm hiểu, góp ý về tài liệu sử dụng hay lộ trình cho các bộ môn.
Đào tạo đội ngũ giảng viên chất lượng cao
Bên cạnh các lợi ích kể trên, chuyển đổi số trong giục còn góp phần tạo ra đội ngũ giảng viên chất lượng cao với khả năng ứng dụng công nghệ để giúp bài giảng trở nên phong phú sinh động hơn.
Ngoài ra, để đáp ứng được các yêu cầu do quá trình chuyển đổi đặt ra , giáo viên cần phải không ngừng trau dồi các kỹ năng, kiến thức để nâng cao chất lượng giảng dạy.
3. Thách thức đặt ra cho ngành giáo dục khi thực hiện chuyển đổi số
Bên cạnh những cơ hội, chuyển đổi số cũng trong giáo dục cũng đặt ra khá nhiều thách thức cho trường học, trung tâm hay các đơn vị tổ chức giáo dục khác.
Thách thức về cơ sở hạ tầng công nghệ
Quá trình chuyển đổi số diễn ra nhanh chóng đòi hỏi cơ sở hạ tầng thông tin phải được hoàn thiện để cung cấp các thiết bị cần thiết cho cả người dạy và người học, ưu tiên lớn nhất lúc này đó chính là phát triển các hệ thống dạy học trực tuyến, từ đó các hoạt động giảng dạy, quản lý giáo viên, học viên hay kiểm tra đánh giá…được diễn ra hiệu quả
Bên cạnh đó, các yêu cầu về sự tương thích giữa phần mềm đơn lẻ có thể là thách thức dành cho phía nhà trường hoặc các đơn vị tổ chức giáo dục khác bởi thói quen vận hành độc lập từ trước đến nay.
Tư duy quản lý, và khả năng sử dụng công nghệ
Quá trình chuyển đổi số giúp quá trình vận hành của trường học và các đơn vị tổ chức giáo dục khác trở nên hiệu quả hơn, tuy nhiên nó còn đặt ra thách thức về kỹ năng quản lý của bạn lãnh đạo đòi hỏi họ phải thay đổi tư duy quản lý truyền thống, trang bị các kiến thức về quản lý số, hiểu được giới hạn và tận dụng được công nghệ.
Bên cạnh đó chuyển đổi số còn phụ thuộc nhiều vào bối cảnh, đây có thể là cơ hội cho nhiều quốc gia đồng thời lại là thách thức cho những vùng miền không có cơ sở hạ tầng hay nguồn kinh phí để phát triển.
Chuyển đổi số trong giáo dục có thể không thành công nếu người quản lý thiếu các kỹ năng công nghệ thông tin cần thiết. Ngoài nhà quản lý ra, giáo viên, hay học sinh cũng cần trau dồi các kiến thức cần thiết để có thể ứng dụng công nghệ trong chuyển đổi một cách hiệu quả.
Tạo ra bất bình đẳng giữa các vùng miền
Bất bình đẳng giáo dục có thể xảy ra ở các vùng kém phát triển hơn về kinh tế do chuyển đổi trong giáo dục yêu cầu nguồn kinh phí lớn để xây dựng cơ sở hạ tầng công nghệ. Điều này sẽ tạo khó khăn cho các em học sinh ở vùng sâu vùng xa hay các khu vực miền núi không được đầu tư về các thiết bị phục vụ học tập để tiếp cận tài liệu học tập.
Ngoài ra, các học sinh thuộc diện đặc biệt như khuyết tật, khiếm thính, khiếm thị.. Có thể gặp khó khăn với việc sử dụng các thiết bị công nghệ bởi các em cần tài liệu riêng biệt để có thể tiếp thu kiến thức một cách bình thường. Đây chính là đối tượng chịu bất bình đẳng giáo dục nặng nề nhất.
Trên đây là nội dung bài viết “Chuyển đổi số trong giáo dục – Đâu là cơ hội và thách thức?” hy vọng bài viết sẽ đem đến cho bạn những thông tin hữu ích.